Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft Movares gevraagd onderzoek te doen naar de juridische haalbaarheid om de verduurzaming van de binnenvaart te versnellen door het stellen van emissie-eisen, rekening houdend met de specifieke kenmerken en eigenschappen van de binnenvaartvloot.

Duurzame binnenvaart

Het Europese en Nederlandse klimaatbeleid richt zich op een transformatie van een fossiele economie naar een duurzame toekomst, ook voor de binnenvaart. Een mogelijkheid om de emissies van binnenschepen terug te dringen is het stellen van emissie-eisen door middel van normering, zo is te lezen in een kamerbrief over de toekomst van de binnenvaart. Bij het vaststellen van emissienormen voor de binnenvaart moet rekening worden gehouden met de technische, economische, financiële en juridische haalbaarheid. Ook de concurrentie-positie van de binnenvaart moet niet worden veronachtzaamd. Er zijn voor dit onderzoek vormen van differentiatie onderzocht, vanwege rekening houden met de specifieke kenmerken, belangen en eigenschappen van de binnenvaartvloot.

Onze werkzaamheden

Juridische analyse

Met een juridische analyse heeft Movares verduidelijkt dat het opleggen van uitstootnormen aan de binnenvaart juridisch mogelijk is onder voorwaarden. Voorschriften:

• hebben een duidelijk doel,
• zijn niet in strijd met internationale verdragen en regelgeving,
• zijn voorafgegaan door een zorgvuldige afweging van belangen,
• zorgen niet voor ernstige verstoringen van de scheepvaart,
• voldoen aan de eis van proportionaliteit (staat het belang in verhouding tot de inbreuk?),
• voldoen aan de eis van subsidiariteit (is het de beste manier om het te bereiken?),
• voldoen aan de eis van doeltreffendheid (wordt bereikt wat men wil bereiken?),
• houden rekening met een rechtvaardige verdeling van de lasten,
• zijn uitvoerbaar en technisch en economisch haalbaar,
• hebben een deugdelijke juridische grondslag,
• zijn handhaafbaar.

Impact van emissiereductie

Naast de impact en invloed van de regelgeving is ook gekeken naar de impact van emissiereductie. Zowel de effectiviteit als de haalbaarheid zijn onderzocht. Verbruik van brandstof speelt een bepalende rol bij een logische afbakening van de binnenvaartvloot. In dit onderzoek is dan ook gefocust op een aanpak naar brandstofverbruik. Dit is een beleidskeuze waarbij de scheepscapaciteit behouden blijft, indien – en dat is belangrijk! – sprake is van passend flankerend beleid. Dan kan met de bestaande binnenvaartvloot versneld een forse reductie van CO2 worden gerealiseerd.